สำหรับเด็กอายุ 10 เดือน
อาหารและโภชนาการ พัฒนาการด้านร่างกาย พัฒนาการด้านสติปัญญาและภาษา พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ พัฒนาการด้านสังคม ประโยชน์ของกิจกรรมเดี่๋ยว ประโยชน์ของกิจกรรมกลุ่ม ตัวอย่างกิจกรรมเสริมประสบการณ์ ตัวอย่างกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม นิทานที่เหมาะสม เพลงที่เหมาะสม น้ำหนัก ส่วนสูง IQ EQ EF ตารางกิจกรรมในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก เฝ้าระวัง DSPM
สำหรับเด็กวัย 10 เดือน ซึ่งอยู่ในช่วงวัยทารกปลาย (Infant: 6-12 เดือน) ถือเป็นช่วงเวลาสำคัญในการวางรากฐานของพัฒนาการรอบด้าน โดยรายละเอียดต่าง ๆ แบ่งออกเป็นหัวข้อดังนี้:
🍚 อาหารและโภชนาการ
- อาหารหลัก: ยังคงกินนมแม่หรือนมผสมเป็นหลัก ควบคู่กับอาหารเสริม (วัย 2)
- อาหารเสริม: ควรให้อาหารบดละเอียดหรือบดหยาบขึ้น เช่น ข้าวบด ผักบด เนื้อสัตว์ ไข่แดง ฟักทอง กล้วย น้ำซุป
- มื้ออาหาร: วันละ 3 มื้อหลัก และ 1-2 มื้อว่าง
- ระวัง: หลีกเลี่ยงอาหารชิ้นใหญ่ แข็ง เหนียว เช่น ถั่วทั้งเม็ด องุ่น แครอทดิบ
🧍♂️ พัฒนาการด้านร่างกาย
- คลานได้คล่อง บางคนอาจเริ่มยืนเกาะเดิน
- หยิบจับสิ่งของด้วยนิ้วโป้งและนิ้วชี้ได้ (pincer grasp)
- เริ่มส่งของจากมือหนึ่งไปอีกมือ
- น้ำหนักโดยเฉลี่ย: ประมาณ 9-10 กก.
- ส่วนสูงโดยเฉลี่ย: ประมาณ 72-76 ซม.
🧠 พัฒนาการด้านสติปัญญาและภาษา
- ฟังคำพูดง่าย ๆ และตอบสนอง เช่น “ไม่เอา” หรือ “บ๊ายบาย”
- เริ่มเลียนเสียงหรือคำง่าย ๆ เช่น “ม่าม้า ป่าป๊า”
- เข้าใจคำสั่งง่าย ๆ แม้ยังพูดไม่ได้
💖 พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ
- เริ่มแสดงความรู้สึก เช่น ร้องเมื่อแม่ไม่อยู่ ดีใจเมื่อเห็นพ่อแม่
- เริ่มมีอารมณ์ผูกพันกับผู้ดูแล
- มีอารมณ์แปรปรวนรวดเร็ว แต่ยังควบคุมอารมณ์ไม่เป็น
👶 พัฒนาการด้านสังคม
- สนใจคนรอบข้างและเลียนแบบพฤติกรรม
- ยิ้ม หัวเราะง่ายเมื่อมีคนเล่นด้วย
- เริ่มมีพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ
🧩 ประโยชน์ของกิจกรรมเดี่ยว
- พัฒนาความมั่นใจและความเป็นตัวของตัวเอง
- กระตุ้นสมาธิและการจดจ่อ
- ส่งเสริมการเรียนรู้ตามจังหวะของตนเอง
👥 ประโยชน์ของกิจกรรมกลุ่ม
- ส่งเสริมทักษะการเข้าสังคม
- เรียนรู้การรอคอย การแบ่งปัน
- พัฒนาการเลียนแบบและทักษะสื่อสาร
✨ ตัวอย่างกิจกรรมเสริมประสบการณ์
- เล่นของเล่นที่มีเสียงหรือสีสัน
- เล่นบล็อกไม้ขนาดใหญ่
- คลานลอดอุโมงค์ยาง โยนบอล
- จับสิ่งของต่างเนื้อสัมผัส เช่น ผ้า ผิวเรียบ ผิวหยาบ
🌱 ตัวอย่างกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม
- ฟังนิทานที่สอนความเมตตา เช่น ช่วยเพื่อน สัตว์น้อย
- สอนให้ลูบเบา ๆ แสดงความอ่อนโยนกับตุ๊กตาหรือเพื่อน
- ใช้คำพูดสุภาพ เช่น “ขอบคุณ” “ขอโทษ” แบบซ้ำ ๆ
📖 นิทานที่เหมาะสม
- นิทานภาพสั้น ๆ มีภาพประกอบชัดเจน เช่น
- “กระต่ายกับเต่า”
- “ลูกหมูน้อยสามตัว”
- “แมวกับหนู”
- นิทานสัตว์ที่มีพฤติกรรมง่าย ๆ และจบด้วยบทเรียน
🎶 เพลงที่เหมาะสม
- เพลงเสริมพัฒนาการ เช่น
- เพลง “จับปูดำ”
- เพลง “ช้าง ช้าง ช้าง”
- เพลง “โยกเยกเอย”
- เพลง “แม่หมีกอดลูกหมี”
- เพลงมีจังหวะช้าและซ้ำง่าย
🧠 IQ / EQ / EF
- IQ (เชาวน์ปัญญา): พัฒนาด้านความจำ การเรียนรู้สิ่งใหม่ผ่านประสาทสัมผัส
- EQ (อารมณ์): การยิ้มตอบสนอง การรู้จักคนคุ้นเคย
- EF (Executive Functions): เริ่มต้นฝึก EF ด้วยกิจวัตรประจำวัน เช่น การรอคอย การทำตามกิจกรรมง่าย ๆ ซ้ำ ๆ
📅 ตารางกิจกรรมส่งเสริมพัฒนาการเด็ก (ตัวอย่าง)
เวลา | กิจกรรม |
07:00 | ตื่นนอน/อาบน้ำ/ดื่มนม |
08:00 | เล่นอิสระ – ของเล่นเสริมพัฒนาการ |
09:00 | อาหารเช้า |
09:30 | กิจกรรมกลุ่ม – เพลง นิทาน เกมจับคู่ |
10:30 | นอนกลางวัน |
12:00 | อาหารกลางวัน |
13:00 | เล่นเดี่ยว – สัมผัสผิว/รูปทรงต่าง ๆ |
14:00 | ฟังนิทาน/ฟังเพลงเบา ๆ |
15:00 | นอนหลับบ่าย |
16:30 | อาหารว่าง |
17:00 | เล่นกลางแจ้ง / คลานเล่น |
18:00 | กลับบ้าน / ดื่มนม / เข้านอน |
🔍 การเฝ้าระวังพัฒนาการ (DSPM: Developmental Surveillance and Promotion Manual)
ตามคู่มือ DSPM เด็กอายุ 9-12 เดือน ควรมีพัฒนาการดังนี้:
- กล้ามเนื้อมัดเล็ก: ใช้นิ้วชี้กับนิ้วโป้งหยิบของได้
- กล้ามเนื้อมัดใหญ่: คลาน เกาะยืน
- ภาษา: ทำตามคำสั่งง่าย ๆ ได้ เช่น โบกมือ บ๊ายบาย
- สังคม: ยิ้มให้คนรู้จัก แสดงความผูกพัน
หากพบว่าเด็กยังไม่สามารถทำตามพัฒนาการพื้นฐาน ควรปรึกษาแพทย์หรือนักพัฒนาการเด็ก