สำหรับเด็กอายุ 11 เดือน

 

   อาหารและโภชนาการ พัฒนาการด้านร่างกาย พัฒนาการด้านสติปัญญาและภาษา พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ พัฒนาการด้านสังคม ประโยชน์ของกิจกรรมเดี่๋ยว ประโยชน์ของกิจกรรมกลุ่ม ตัวอย่างกิจกรรมเสริมประสบการณ์ ตัวอย่างกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม นิทานที่เหมาะสม เพลงที่เหมาะสม น้ำหนัก ส่วนสูง IQ EQ EF ตารางกิจกรรมในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก เฝ้าระวัง DSPM

 

   ข้อมูลด้านพัฒนาการของเด็กวัย 11 เดือน ควรรอบด้านเพื่อส่งเสริมพัฒนาการทั้งร่างกาย สมอง และจิตใจ โดยรายละเอียดแบ่งได้ตามหัวข้อดังนี้:

 

อาหารและโภชนาการ

  • เด็กควรกินอาหาร 3 มื้อหลัก + 2 มื้อว่าง
  • กินอาหารหลากหลาย เน้นเนื้อสัตว์ ตับ ไข่แดง ข้าวบด ผัก ผลไม้
  • ดื่มนมแม่หรือนมผงสำหรับเด็ก 11 เดือน
  • หลีกเลี่ยงอาหารหวานจัด เค็มจัด แข็งหรือเหนียวเกินไป
  • ควรฝึกให้กินอาหารบดหยาบหรืออาหารนิ่มแบบที่เด็กสามารถหยิบกินเองได้ (Finger food)

 

พัฒนาการด้านร่างกาย

  • ลุกขึ้นยืนเองโดยไม่ต้องพยุง
  • เดินได้โดยมีคนจับมือหรือเดินเกาะเฟอร์นิเจอร์
  • ใช้นิ้วมือหยิบของชิ้นเล็กๆ ได้ดี
  • ส่งของจากมือหนึ่งไปอีกมือหนึ่งได้
  • ใช้มือช่วยถือช้อนหรือถ้วยได้ แม้ยังตักเองไม่ได้เต็มที่

 

พัฒนาการด้านสติปัญญาและภาษา

  • รู้จักชื่อของตนเองและคนใกล้ชิด
  • ทำตามคำสั่งง่ายๆ ได้ เช่น “บ๊ายบาย” “เอามาให้แม่”
  • พูดคำที่มีความหมายได้ เช่น “แม่” “ไป” “ไม่เอา”
  • เริ่มเลียนเสียงหรือคำพูดของผู้ใหญ่
  • สนใจของเล่นที่มีการแก้ปัญหา เช่น บล็อกซ้อน

 

พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ

  • ยิ้ม หัวเราะ สนุกสนานเมื่อเล่นกับคน
  • เริ่มแสดงความกลัวคนแปลกหน้า (Stranger anxiety)
  • รู้สึกผูกพันกับผู้ดูแลหลัก
  • แสดงความหงุดหงิดเมื่อไม่พอใจ เช่น โยนของหรือร้องไห้

 

พัฒนาการด้านสังคม

  • เล่นกับผู้ใหญ่หรือเด็กอื่นแบบข้างๆ (Parallel play)
  • สนใจเลียนแบบพฤติกรรมคนอื่น
  • เริ่มรู้จักการรอคอย (สั้นๆ) และแบ่งปัน

 

ประโยชน์ของกิจกรรมเดี่ยว

  • สร้างสมาธิและความมั่นใจในตนเอง
  • ฝึกการแก้ปัญหาและความคิดสร้างสรรค์
  • เด็กเรียนรู้ในจังหวะของตัวเอง

 

ประโยชน์ของกิจกรรมกลุ่ม

  • ฝึกการเข้าสังคม
  • รู้จักรอคอย แบ่งปัน
  • เรียนรู้ผ่านการเลียนแบบและการสื่อสาร

 

ตัวอย่างกิจกรรมเสริมประสบการณ์

  • เล่นบล็อก ซ้อนแก้ว
  • หยิบจับวัตถุหลากผิวสัมผัส
  • เดินเล่นบนพื้นต่างระดับ
  • เล่นน้ำ เท-ตักน้ำ
  • จับคู่รูปภาพกับของจริง

 

ตัวอย่างกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม

  • ฟังนิทานเกี่ยวกับความเมตตา
  • เล่นบทบาทสมมติ เช่น ช่วยกันเก็บของ
  • ชมเชยเมื่อเด็กแบ่งของเล่นให้เพื่อน
  • ฝึกพูด “ขอบคุณ” “ขอโทษ” (แม้ยังพูดไม่ได้ เด็กจะเรียนรู้จากน้ำเสียงและการกระทำ)

 

นิทานที่เหมาะสม

  • นิทานสั้น ภาพใหญ่ สีสันสดใส
  • เรื่องง่ายๆ เกี่ยวกับสัตว์ ความรักในครอบครัว เช่น
    • “แม่ไก่กับลูกเจี๊ยบ”
    • “กระต่ายกับเต่า”
    • “แม่หมีเล่านิทาน”

 

เพลงที่เหมาะสม

  • เพลงจังหวะช้าๆ เนื้อร้องง่าย เช่น
    • เพลงช้าง
    • เพลงลาก่อน
    • เพลงแม่สาย
    • เพลงเป็ดอาบน้ำในคลอง
  • ควรมีท่าทางประกอบเพื่อฝึกการเลียนแบบและพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็ก-มัดใหญ่

 

น้ำหนัก ส่วนสูง โดยเฉลี่ย

(ตามเกณฑ์ WHO)

  • น้ำหนัก:
    • ชาย: 8.4 – 11.3 กก.
    • หญิง: 7.7 – 10.6 กก.
  • ส่วนสูง:
    • ชาย: 71 – 78 ซม.
    • หญิง: 69 – 77 ซม.

 

✅ IQ / EQ / EF

  • IQ: ยังไม่สามารถวัดได้ชัดเจนในวัยนี้
  • EQ (อารมณ์): เริ่มแสดงออกทางอารมณ์ชัด ฝึกการควบคุมอารมณ์ผ่านกิจกรรมและความรักจากผู้ดูแล
  • EF (Executive Functions): เริ่มต้นผ่านการรอคอย เล่นตามลำดับ และเลียนแบบ เช่น กิจกรรมที่มีขั้นตอนง่ายๆ

 

ตารางกิจกรรมในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 11 เดือน (ตัวอย่าง)

เวลา

กิจกรรม

07:00

ตื่นนอน / อาบน้ำ

08:00

กินอาหารเช้า

09:00

กิจกรรมเสริมพัฒนาการ (เล่นกล้ามเนื้อมัดใหญ่ / เพลง / บล็อก)

10:00

กินนม / พักผ่อน

11:00

กิจกรรมกลางแจ้ง / เดิน / เล่นทราย

12:00

กินอาหารกลางวัน

13:00

นอนกลางวัน

15:00

ตื่นนอน / กินนม

16:00

กิจกรรมศิลปะ หรือฟังนิทาน

17:00

อิสระ เล่นกับครอบครัว

18:00

อาบน้ำ / กินอาหารเย็น

19:00

ฟังเพลง / ฟังนิทานก่อนนอน

20:00

เข้านอน

 

การเฝ้าระวังพัฒนาการ (DSPM)

ระบบ DSPM ใช้คัดกรองพัฒนาการเด็ก โดยสำหรับเด็ก 11 เดือนจะเน้น

  • การนั่ง ยืน เดิน
  • การใช้มือและนิ้ว
  • การตอบสนองต่อเสียงและชื่อ
  • การแสดงออกทางอารมณ์และการเล่น

หากพบว่าทำไม่ได้ตามเกณฑ์ เช่น ไม่หันตามเสียง ไม่พยุงตัวขึ้น ควรปรึกษาแพทย์