การส่งเสริมพัฒนาการในแต่ละด้านนั้นสามารถทำได้โดยการให้โภชนาการที่ดีและกิจกรรมที่เหมาะสมตามช่วงวัยเพื่อพัฒนาทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา และทักษะทางสังคม ดังนี้:

1. อาหารและโภชนาการ

• อาหารที่เหมาะสม: ควรให้เด็กทานอาหารที่มีสารอาหารครบ 5 หมู่ เช่น ข้าว, ผัก, ผลไม้, เนื้อสัตว์ หรือโปรตีนจากพืช เช่น ถั่ว, ไข่ และแหล่งไขมันที่ดี เช่น น้ำมันมะกอก, อะโวคาโด
• ปริมาณอาหาร: ควรให้พลังงานประมาณ 1,000-1,400 กิโลแคลอรีต่อวัน ขึ้นอยู่กับกิจกรรมทางร่างกายและสุขภาพของเด็ก
• น้ำ: ควรดื่มน้ำสะอาดมากพอเพื่อรักษาความชุ่มชื้นให้แก่ร่างกาย

2. พัฒนาการด้านร่างกาย

• การเคลื่อนไหว: เด็กในวัยนี้สามารถวิ่ง, ปีน, กระโดด, ขี่จักรยาน 3 ล้อได้ การเล่นกิจกรรมที่ต้องใช้ร่างกายเช่น ฟุตบอล หรือการเต้น จะช่วยพัฒนากล้ามเนื้อและการประสานงาน
• การควบคุมกล้ามเนื้อเล็ก: ทักษะการจับดินสอหรือปากกาเพื่อวาดภาพหรือเขียนตัวอักษร เริ่มพัฒนาได้ดียิ่งขึ้น
• พัฒนาการการนอน: เด็กอายุ 3 ปี 11 เดือนควรนอนประมาณ 10-12 ชั่วโมงต่อวัน

3. พัฒนาการด้านสติปัญญาและภาษา

• พัฒนาการทางภาษา: เด็กจะเริ่มใช้ประโยคที่มีคำหลายคำและสามารถพูดประโยคซับซ้อนได้มากขึ้น คำศัพท์เริ่มขยายออกไป การอ่านหนังสือภาพและพูดคุยเกี่ยวกับสิ่งที่เห็นในหนังสือจะช่วยพัฒนาภาษา
• การเรียนรู้: เด็กสามารถเรียนรู้การตั้งคำถามที่เป็นเหตุเป็นผล และเริ่มพัฒนาแนวคิดเรื่องเวลา เช่น เช้า, บ่าย, เย็น

4. พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ

• การควบคุมอารมณ์: เด็กเริ่มพัฒนาเข้าใจและควบคุมอารมณ์ของตัวเองได้ดีขึ้น เช่น การรู้จักขอโทษเมื่อทำผิด
• ความมั่นใจในตนเอง: การให้เด็กมีโอกาสเลือกทำกิจกรรมต่างๆ จะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจในตัวเอง

5. พัฒนาการด้านสังคม

• การเข้าสังคม: เด็กเริ่มมีการเล่นกับเพื่อนและรู้จักแบ่งปันของเล่นหรือของใช้
• การทำงานร่วมกับผู้อื่น: การทำกิจกรรมกลุ่ม เช่น เล่นเกมหรือทำงานบ้านจะช่วยเสริมสร้างทักษะทางสังคม เช่น การรอคิว การแบ่งปัน

6. ประโยชน์ของกิจกรรมเดี่ยว

• การเสริมทักษะการคิด: กิจกรรมเดี่ยวช่วยให้เด็กสามารถคิดและแก้ปัญหาด้วยตัวเอง เช่น การต่อจิ๊กซอว์ หรือการเล่นปริศนา
• การพัฒนาความมั่นคงในตัวเอง: การทำกิจกรรมเดี่ยวช่วยสร้างความมั่นใจและรู้จักการทำงานในแบบของตัวเอง

7. ประโยชน์ของกิจกรรมกลุ่ม

• การพัฒนาทักษะการทำงานเป็นทีม: การเล่นกับเพื่อนช่วยเสริมทักษะการแบ่งปัน, การร่วมมือกัน, และการฟังความคิดเห็นผู้อื่น
• การเรียนรู้การแก้ไขปัญหา: การเล่นเกมที่ต้องทำงานร่วมกันช่วยให้เด็กเรียนรู้วิธีการแก้ไขปัญหาและการตัดสินใจร่วมกัน

8. ตัวอย่างกิจกรรมเสริมประสบการณ์

• กิจกรรมศิลปะ: วาดรูป, ระบายสี, หรือทำงานฝีมือ
• การสร้างประสบการณ์ใหม่: การพาเด็กไปสวนสัตว์ หรือพิพิธภัณฑ์
• กิจกรรมการเล่านิทาน: เล่านิทานที่มีข้อคิดดีๆ เช่น นิทานเกี่ยวกับการแบ่งปันหรือการแสดงความเมตตา

9. ตัวอย่างกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม

• การเรียนรู้การแบ่งปัน: การให้เด็กช่วยกันแบ่งขนมให้เพื่อน
• การขอโทษและให้อภัย: สอนให้เด็กขอโทษเมื่อทำผิดและให้โอกาสเพื่อนให้อภัย

10. นิทานที่เหมาะสม

• นิทาน “หนูน้อยหมวกแดง”: เรื่องราวเกี่ยวกับความกล้าหาญและการตัดสินใจ
• นิทาน “กบในกะลา”: สอนเรื่องการมองโลกให้กว้าง

11. เพลงที่เหมาะสม

• เพลง “หัวใจฉันอยู่ที่ไหน”: ช่วยเสริมทักษะทางภาษา
• เพลง “ยิ้มเข้าไว้”: ส่งเสริมให้เด็กเข้าใจความหมายของความสุขและการมองโลกในแง่ดี

12. น้ำหนักและส่วนสูง

• น้ำหนักเฉลี่ย: ประมาณ 13-16 กิโลกรัม
• ส่วนสูงเฉลี่ย: ประมาณ 95-105 เซนติเมตร

13. IQ, EQ, EF

• IQ: เด็กสามารถเรียนรู้เรื่องต่างๆ เช่น สี รูปทรง และสามารถคิดแบบเชื่อมโยงได้มากขึ้น
• EQ: การพัฒนาอารมณ์ และรู้จักการแสดงออกในสถานการณ์ต่างๆ
• EF (Executive Function): การควบคุมการกระทำและการตัดสินใจในสถานการณ์ต่างๆ

14. ตารางกิจกรรมในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก

15. เฝ้าระวัง DSPM (Developmental Screening and Progress Monitoring)

• ควรตรวจสอบพัฒนาการทางภาษา, ร่างกาย, สติปัญญา และการเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่ม เพื่อดูพัฒนาการในแต่ละด้าน

16. การเรียนภาษาไทย คณิตศาสตร์ อังกฤษ และปัญหาเชาว์

• ภาษาไทย: อ่านหนังสือเด็กและสอนคำศัพท์ใหม่ๆ
• คณิตศาสตร์: การนับเลข, การแยกประเภทสิ่งของ
• ภาษาอังกฤษ: เริ่มสอนคำศัพท์พื้นฐาน
• ปัญหาเชาว์: เกมปริศนาและเกมที่กระตุ้นการคิดเชิงลึก

17. กิจกรรมเสริม EF

• การจัดระเบียบ: สอนให้เด็กเก็บของเล่นหลังการเล่น
• การตั้งเป้าหมาย: สอนให้เด็กมีเป้าหมายในการทำกิจกรรมต่างๆ

18. งานบ้าน

• ให้เด็กช่วยในงานบ้านง่ายๆ เช่น การเก็บของเล่น, เช็ดโต๊ะ, หรือช่วยจัดห้อง

19. การดูแลตัวเอง

• สอนให้เด็กใช้ช้อนส้อมทานอาหารเอง, ล้างมือ, และดูแลความสะอาดส่วนตัว

การเสริมพัฒนาการในแต่ละด้านช่วยให้เด็กมีความสมดุลในด้านต่างๆ และเติบโตเป็นคนที่มีความพร้อมทั้งในด้านสติปัญญาและอารมณ์