สำหรับเด็กอายุ 3 ปี 5 เดือน
ครอบคลุมเรื่องอาหาร พัฒนาการ 4 ด้าน กิจกรรมเสริม ทักษะชีวิต และการเรียนรู้เบื้องต้น สามารถใช้เป็นแนวทางในศูนย์เด็กเล็กหรือที่บ้านได้ดังนี้:
🥗 อาหารและโภชนาการ
- พลังงานที่ต้องการต่อวัน: ประมาณ 1,200–1,400 กิโลแคลอรี
- มื้ออาหาร: 3 มื้อหลัก + 2 มื้อว่าง
- อาหารแนะนำ:
- ข้าว/แป้ง: ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต
- โปรตีน: ไข่ ปลา ไก่ ถั่ว
- ผักผลไม้: หลากสี เช่น ฟักทอง แครอท กล้วย มะละกอ
- นม: วันละ 2–3 แก้ว (ควรเป็นนมรสจืด)
- เลี่ยง: น้ำอัดลม ขนมหวานจัด ของทอดกรอบ
🧠 พัฒนาการด้านสติปัญญาและภาษา
- พูดเป็นประโยคซับซ้อนได้มากขึ้น (5–7 คำ)
- เข้าใจคำถามง่าย ๆ เช่น “ทำไม”, “เพราะอะไร”
- ชอบตั้งคำถาม ซักถามสิ่งรอบตัว
- จดจำเรื่องราวง่าย ๆ ได้
กิจกรรมส่งเสริม:
- เล่านิทานพร้อมถามคำถามปลายเปิด
- เล่นเกมจับคู่ภาพ–คำศัพท์
- ฝึกนับเลข 1–10 และใช้คำบอกจำนวน
🏃♀️ พัฒนาการด้านร่างกาย
- เดิน วิ่ง ปีนป่าย กระโดดได้คล่อง
- ขี่จักรยานสามล้อได้
- ใช้มือคล่องขึ้น เช่น จับดินสอ เขียนรูปทรงง่าย ๆ
กิจกรรมส่งเสริม:
- ปีนป่ายในสนามเด็กเล่น
- เดินทรงตัวบนเส้นตรง
- งานประดิษฐ์ ตัด-แปะ-ระบายสี
😊 พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ
- เริ่มเข้าใจอารมณ์ตนเอง
- มีความพยายาม เมื่องานยาก
- มีความภูมิใจเมื่อตนทำสำเร็จ
กิจกรรมส่งเสริม:
- สอนให้ระบุอารมณ์ตนเอง เช่น ดีใจ เสียใจ
- ให้กำลังใจเมื่อเด็กพยายาม แม้ยังไม่สำเร็จ
🤝 พัฒนาการด้านสังคม
- เล่นกับเพื่อนมากขึ้น รู้จักรอคิว แบ่งปัน
- เริ่มเข้าใจบทบาทตนเองในกลุ่ม
กิจกรรมส่งเสริม:
- เล่นสมมติ เช่น เล่นขายของ เล่นครอบครัว
- กิจกรรมกลุ่ม เช่น ต่อบล็อกร่วมกัน ร้องเพลงหมู่
✨ ประโยชน์ของกิจกรรมเดี่ยว
- ส่งเสริมสมาธิ ความรับผิดชอบ
- เด็กได้ฝึกคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหาด้วยตนเอง
🤗 ประโยชน์ของกิจกรรมกลุ่ม
- ฝึกเข้าสังคม แบ่งปัน รอคอย
- ฝึกการสื่อสาร การร่วมมือ
🧩 ตัวอย่างกิจกรรมเสริมประสบการณ์
- ระบายสีตามจินตนาการ
- จับคู่ภาพกับคำ
- เล่านิทานจากภาพ แล้วให้เด็กสรุป
- ปลูกต้นไม้เล็ก ๆ ดูแลเอง
🌱 ตัวอย่างกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม
- นิทานเรื่อง “เด็กดีไม่โกหก”, “แบ่งปันคือความสุข”
- สอนพูดคำว่า “ขอโทษ”, “ขอบคุณ”, “ได้โปรด”
- ช่วยเพื่อน เก็บของเล่นหลังเล่นเสร็จ
📚 นิทานที่เหมาะสม
- “หนูนิดไม่อยากนอน”
- “มดกับตั๊กแตน”
- “ลูกหมูสามตัว”
- “หนูดีมีน้ำใจ”
🎶 เพลงที่เหมาะสม
- เพลง “จับปูดำ”, “เป็ดอาบน้ำในคลอง”, “มดตัวน้อย”
- เพลงเกี่ยวกับอวัยวะ, สี, ตัวเลข
📏 น้ำหนัก ส่วนสูง (ตามเกณฑ์เด็กไทยอายุ 3 ปี 5 เดือน)
- น้ำหนักเฉลี่ย:
- ชาย: 15.3 กก.
- หญิง: 14.6 กก.
- ส่วนสูงเฉลี่ย:
- ชาย: 98.2 ซม.
- หญิง: 96.5 ซม.
🧠 IQ / EQ / EF
- IQ: ยังไม่วัดแบบเป็นทางการ เน้นการเรียนรู้จากกิจกรรม
- EQ: สอนให้รู้จักอารมณ์ พูดความรู้สึกของตัวเอง
- EF (Executive Functions): ฝึกด้วยกิจกรรมที่มีเป้าหมาย เช่น
- เกมจับผิดภาพ (Working Memory)
- รอคิวเล่นของ (Inhibitory Control)
- เกมเปลี่ยนกฎ (Cognitive Flexibility)
🕒 ตารางกิจกรรมส่งเสริมพัฒนาการ (ตัวอย่าง)
เวลา | กิจกรรม |
08:00–09:00 | อิสระ/ทักทาย/ออกกำลังกาย |
09:00–09:30 | อาหารว่าง |
09:30–10:30 | กิจกรรมเสริมประสบการณ์ (สติปัญญา/ภาษา) |
10:30–11:00 | เล่นนอกห้อง/กิจกรรมกลุ่ม |
11:00–12:00 | รับประทานอาหารกลางวัน |
12:00–14:00 | นอนพัก |
14:00–15:00 | กิจกรรมสร้างสรรค์/คุณธรรม |
15:00–15:30 | อาหารว่าง |
15:30–16:00 | สรุปกิจกรรม/เล่านิทาน/กลับบ้าน |
🛡️ การเฝ้าระวังพัฒนาการ DSPM
เช็ค 4 ด้านหลัก:
- การเคลื่อนไหว (เช่น กระโดดขาเดียว)
- การใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก (เช่น วาดวงกลม)
- ภาษา (พูดประโยค 5–7 คำ)
- การช่วยเหลือตัวเอง (ใส่เสื้อ กินข้าวเอง)
หากไม่ผ่านควรปรึกษานักพัฒนาการเด็กหรือแพทย์
📘 การเรียนรู้เบื้องต้น
ภาษาไทย:
- ฝึกฟังเสียง สระ พยัญชนะ
- เรียนรู้คำศัพท์จากภาพ
- ร้องเพลง กวีนิพนธ์ง่าย ๆ
คณิตศาสตร์:
- นับเลข 1–10
- เปรียบเทียบมาก–น้อย
- รู้จักรูปร่างพื้นฐาน (วงกลม สี่เหลี่ยม)
ภาษาอังกฤษ:
- คำศัพท์พื้นฐาน เช่น apple, cat, red, big
- เพลง ABC, Numbers, Colors
ปัญหาเชาว์:
- เกมจับคู่เงา
- เกมหาของที่หายไป
- ภาพหาความแตกต่าง
🧠 กิจกรรมเสริม EF
- เกมบอกไม่เล่น (Self-Control)
- เกมเปลี่ยนกฎ (เช่น บอกให้กระโดด แต่ต้องนั่งแทน)
- กิจกรรมทำงานหลายขั้นตอน (เช่น พับกระดาษแล้วระบายสี)
🧹 งานบ้านและการดูแลตนเอง
- พับผ้า
- เก็บของเล่นเข้าที่
- ใส่เสื้อผ้าเอง
- แปรงฟัน ล้างมือก่อน–หลังอาหาร